Բերքատվության ցուցանիշներից գոհ չեն
Գյուղատնտեսական թեժ սեզոնին Արմավիրի մարզի Մեծամոր խոշորացված համայնքի Արևիկ բնակավայրում եռուզեռ է: Արարատյան դաշտի տապին, կիզիչ արևի ճառագայթների տակ գյուղացիներն այգիներից տուն չեն գնում, բերքահավաքի հերթը պտղինն է: Բանջարեղենի արտադրության և արտահանման գործում հաջողություն չունեցած արևիկցիները սպասումներ չունեն նաև այգեգործությունից շահույթ ստանալու հարցում:
Արևիկցի Գառնիկ Ծատուրյանն օրվա մեծ մասն անցկացնում է խաղողի այգում, սեղանի սորտի արտահանումն արդեն սկսված է, բայց ֆերմերը գործում ձեռքբերումներ չի տեսնոմ:
«Բանջարեղենի արտահանում ընդհանրապես չունեինք այս տարի, ամբողջը տեղական շուկայում ենք իրացրել, լոլիկի կիլոգրամը 40 դրամով հանձնում ենք վերամշակող ընկերություններին: Հիմա էլ խաղողը կիլոգրամը 400-450 դրամով է արտահանվում»,- Ագրոպրեսի հետ զրույցում ասաց այգեգործը:
Արևահամ խաղողի սեղանի սորտի մշակությամբ հայտնի Արևիկում այս տարի բերքատվության ցուցանիշներից գոհ չեն: Գյուղացիները բացատրում են, որ եղանակային պայմանները բարենպաստ չեն եղել պտղի արտադրության համար:
Արևիկից նաև սև սալոր ու դեղձ է դուրս հանվում, կախված բերքի որակից՝ 150-250 դրամով են այս մրգերն արտահանվում:
Գառնիկ Ծատուրյանը շեշտում է, որ իրենց ավելի շատ ռուբլու գնանկումն է վնաս հասցնում, շահույթ ստանալ չեն կարողանում:
«Ռուսականի կուրսը շատ ցածր է, բայց ինչ անենք այլ տարբերակ չկա, բերքը դուրս է հանվում, բայց ռուբլու կուրսը խանգարում է, մեզ բան չի մնում»,- դժգոհեց արևիկցին:
Արարատի մարզի Դվին համայնքում էլ արտահանումից այգերգործները գրեթե շահույթ չեն ստացել: Նրանց խոսքով՝ ծիրանն էժան է արտահանվել, իրենք ստացած գումարով ծախսերն են փակել և բանկերի տոկոսները վճարել, ընտանիքների սոցիալական վիճակն էլ այդպես էլ չեն կարողացել բարելավել:Դվինի բնակիչներն այլ խնդիրներ էլ են մատնանշում, որի պատճառով այգիներից շատ բերք չեն հավաքել:
«Ջուրը պակաս էր նախորդ տարվա բերքահավաքից հետո ծիրանի այգիները չենք ջրել, թունաքիմիկատները ժամանակին չմաքսազերծեցին, պակաս կար, սրսկումները տեղին չենք արել, դա էլ ազդեց բերքի վրա»,- նկատեց մեր զրուցակիցը:
Արտահանումը կաղում է
Պաշտոնական տվյալները ևս բարձր ցուցանիշների մասին չեն վկայում: Էկոնոմիկայի նախարարությունից Ագրոպրեսի գրավոր հարցմանն ի պատասխան տեղեկացրել են, որ օգոստոսի 4-ի դրությամբ հանրապետությունից արտահանվել է 78,4 հազար տոննա պտուղբանջարեղեն, այդ թվում՝ 48,9 հազար տոննա միրգ, 2022 թվականի նույն ժամանակահատվածի համապատասխանաբար 111,5 և 63,3 հազար տոննայի դիմաց, կամ պտուղբանջարեղենի արտահանման ծավալները նվազել են 33,1 հազար տոննայով կամ շուրջ 30 %-ով, իսկ մրգինը՝ 14,4 հազար տոննայով կամ 22,7 %-ով։
Կանխատեսվում է, որ հանրապետությունից այս տարի արտահանվող պտուղ-բանջարեղենի ծավալը կկազմի շուրջ 140,0 հազար տոննա, որից 80 հազար տոննան միրգ։ Ծիրանի այս տարվա ընդհանուր բերքը ստացվել է 88 652 տոննա, կեռասինը` 7 857 տոննա։
Տրամադրված տվյալների համաձայն` հայկական մրգի շուրջ 94%–ն արտահանվում է ԵԱՏՄ անդամ երկրներ, իսկ մնացած քանակությունը’ Վրաստան, Ուկրաինա, ԱՄէ, Կատար, Գերմանիա, Ֆրանսիա և Ավստրալիա:
Ի դեպ, ՀՀ վիճակագրական կոմիտեն ներկայացրել է տվյալներ մրգի ապրանքախմբի միայն գնագոյացման մասին։
Ըստ այդմ, հուլիսին, 2022 թ. հուլիսի համեմատ, մրգի գները նվազել են 5.7 %–ով, իսկ 2023 թ. հունիսի համեմատ՝ 8.2 %–ով:
Ռուբլու կուրսն՝ արտահանման կրճատման պատճառ
«Ագրարագյուղացիական միավորում հասարակական կազմակերպության նախագահ Հրաչ Բերբերյանը պտուղ-բանջարեղենի արտահանման ծավալների նվազումը կապում է արտադրության քիչ ցուցանիշների հետ:
Մասնագետն ըստ հերթականության թվարկում է արտադրության ծավալների նվազման պատճառները:
Հենց սկզբից ծառերը փոշոտման խնդիր են ունեցել. մի կողմից անձրևները, մյուս կողմից մեղուների պակասը, Բերբերյանի համոզմամբ, պատճառ դարձան, որ բերքը սակավ լինի:
Նա երկրորդ հանգամանքն էլ արտահանման ցածր գինն է համարում, որ այն տարի արտահանողներն առաջարկեցին գյուղացիներին: Բացի այդ, ռուբլու ցածր կուրսն էլ հարվածեց արտահանմանը:
«Ծիրանի արտահանման գինը 350 դրամի դիմաց 150 դրամ առաջարկեցին, շատերն էլ, գնից ելնելով, բերքը չարտահանեցին: Դրամն արժևորվեց, ռուբլին՝ նվազեց, դա էլ մեծ ազդեցություն ունեցավ արտահնման վրա: Ռուսականի պատճառով արտահանողները շահույթ չէին ստանում, դա էլ պատճառ դարձավ, որ մթերման գները նվազեցնեն: Դժբախտությունից մեկն էլ այն է, որ մեկ արտահանող ունենք, մոնոպոլ ընկերությունն էլ ֆիքսված գին է առաջարկում արտադրողին: Արարատյան դաշտում աննախադեպ կարտոֆիլի բերք կար, բայց 70 դրամով արտահանվեց»,- նշեց նա:
Փորձագետի դիտարկմամբ՝ դիզվառելիքի բարձր գները, թունաքիմիկատների ներկրման խնդիրները զգալի հետևանքներ թողեցին գյուղատնտեսության վրա:
Ստեղծված պատկերը «Ագրարագյուղացիական միավորում ՀԿ նախագահը համարում է նաև այն, որ պետությունը չի կարողանում կանոնակարգել արտադրող- վերամշկող- արտահանող հարաբերությունները:
«Ագրարային քաղաքականություն չի իրականացվում, քաոս է այս բնագավառում: Պետք է ամեն ինչ կանոնակարգվի, պետությունը վերահսկողություն իրականացնի»,- եզրափակեց նա:
Հեղինակ՝ Մանյա Պողոսյան Աղբյուրը՝ Agropress
